Mε βασικό άξονα το κείμενο του Gordon στην παράσταση συνυπάρχουν και συνομιλούν διαφορετικές τέχνες. Mε όχημα το θεατρικό λόγο, η μουσική, τα εικαστικά, ο χορός και πάνω απ’ όλα η τέχνη του να ζεις ανοίγουν διαύλους επικοινωνίας. Και πώς θα μπορούσε να συνέβαινε διαφορετικά, αφού στο έργο του Gordon σκιαγραφείται η τέχνη και η φιλοσοφία του Marcel Duchamp. Καλλιτέχνης πρότυπο για μελλοντικές γενεές, ομότεχνούς του και μη, ο Marcel Duchamp είναι από τις ισχυρότερες μορφές της τέχνης του 20ου αιώνα. Oι ιδέες και τα έργα του έδρασαν καταλυτικά κι επηρέασαν κινήματα και καλλιτέχνες. Τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα έσπασε τις παραδοσιακές φόρμες, προκαλώντας κοινό και κριτική. Αρνήθηκε τον διαχωρισμό της τέχνης από την ζωή και παρέμεινε ως το τέλος ασυμβίβαστος όσο και η τέχνη του.

Παράλληλα, παρακολουθούμε την πορεία ενός συνηθισμένου ζευγαριού, του Σαμ και της Ρόουζ. Μέσα από μια σειρά συμβιβασμών προσπαθούν να φτιάξουν την οικογένεια που πάντα ονειρεύονταν. Ανάμεσα στις δύο ιστορίες που σχολιάζονται μουσικά από τον Πιανίστα, παρεμβάλλονται χαρακτήρες που δρουν καταλυτικά: Μία Ντετέκτιβ που θέτει διαρκώς ερωτήματα. Ο κύριος και η κυρία Τέτοιου, ένα ζευγάρι που δοκιμάζεται από τις επιθυμίες και τις αμφιβολίες του και μοιάζει να ψάχνει μια μαγική φόρμουλα ευτυχίας. Ο Νέος Καλλιτέχνης που ζητάει καθοδήγηση και ενθάρρυνση. Η Φάννυ, η μητέρα της Ρόουζ, που έρχεται από τον «άλλο κόσμο» για να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς με την οικογένειά της. Ο Ηθοποιός που συνεχώς αλλάζει πρόσωπα, ελπίζοντας πως κάποτε θα βρει ένα δικό του. Ο πανταχού παρών Θυμός που δρα υπόγεια και συντηρεί και διαβρώνει.

Κοινός τόπος, τα Μυστήρια της ανθρώπινης ύπαρξης: Το Μυστήριο της πράξης και της απραξίας, το Μυστήριο των μωρών, το Μυστήριο του έρωτα, το Μυστήριο της κατανάλωσης, της τύχης, της συνύπαρξης, του θυμού, των λέξεων, το Μυστήριο της ζωής, της τέχνης, του θανάτου…

Ο δεύτερος τίτλος «Πού Είναι Το Αστείο;» υποδηλώνει το χιούμορ με το οποίο παρουσιάζονται τα «Μυστήρια». Το τραγούδι, η μουσική και ο χορός προσθέτουν με τον δικό τους τρόπο έναν αέρα ελαφρότητας και παιχνιδιάρικης διάθεσης πάνω σ’ έναν λόγο άλλοτε αποσπασματικό, άλλοτε κατακερματισμένο, που μοιράζονται πολλοί ηθοποιοί διαδοχικά.

Λόγος, μουσική, χορός και εικαστικές τέχνες συνομιλούν αδιάκοπα με ρυθμό καταιγιστικό.

Η ζωντανή μουσική του Αλέκου Βασιλάτου συνοδεύει και υπονομεύει τη δράση και τη μουσικότητα του κειμένου, ενώ οι χορογραφίες και η κινησιολογική επιμέλεια της Μαρίνας Μαυρογένη φωτίζουν την ισορροπία των 12 χαρακτήρων στη σκηνή. Η εικαστική ομάδα της Αντωνίας Παφιλιάρη, Μαρισόφης Σαρέλα και Λήδας Τεντόμα χτίζει ένα ντυσανικό «διασκεδαστικό» σύμπαν όπου τα πάντα περιστρέφονται με την κινητήρια δύναμη της δημιουργίας.

Η σκηνοθέτης της παράστασης Έλενα Βόγλη σημειώνει: «Τα ‘Μυστήρια’ είναι μια συλλογική εργασία σε εξέλιξη και μακάρι να παραμείνει τέτοια! Αφήνουμε εσκεμμένα ανοιχτά παράθυρα στο απρόβλεπτο και σε κάθε πιθανή ανατροπή που μπορεί να προκύψει μέσα από τη ζωντανή συνομιλία των διαφορετικών τεχνών που συνθέτουν την παράσταση».

Σκεπτικό και στόχοι

Το συγκεκριμένο έργο επιλέχτηκε γιατί είναι ένα σπάνιο κομμάτι τέχνης: Είναι απλό αλλά συνάμα βαθύ και ουσιαστικό. Είναι βαθιά ανατρεπτικό αλλά παράλληλα καθησυχαστικό. Αφορά όλο τον κόσμο και δεν απευθύνεται σε μία ελίτ θεατών. Δίνει τροφή για σκέψη αλλά είναι ανάλαφρο και διασκεδαστικό. Έχει καταιγιστικό ρυθμό χωρίς να κουράζει. Ασχολείται με τα πλέον σοβαρά θέματα της εποχής μας χρησιμοποιώντας ένα λυτρωτικό χιούμορ που είναι πάντα «της μόδας». Ξεγυμνώνει αρχέτυπους ανθρώπινους χαρακτήρες χωρίς να τους προσβάλει. Συνδυάζει την απόλαυση του λόγου, της μουσικής, του χορού και των εικαστικών τεχνών.

Με μια τέτοια συνταγή, η Φιλική Εταιρεία έχει φτιάξει μια παράσταση «flambé» όπου ηθοποιοί, χορευτές, μουσικοί, εικαστικοί και θεατές αλλάζουν ρόλους μεταξύ τους μέσα σε ένα αληθινό, ζωντανό σύμπαν που διαστέλλεται. Το εύφλεκτο υλικό είναι η ενέργεια που εκπέμπεται από τη συλλογική δράση μέσα σ’ έναν ουδέτερο μη θεατρικό χώρο, όπου η ζωή κι η τέχνη συμφιλιώνονται.
Στόχος μας είναι να συναντήσουμε το κοινό μας σε ένα πάρτι μεταμφιεσμένων όπου όλοι θα βγάλουμε τις μάσκες και θα διασκεδάσουμε με το Μυστήριο και το Αστείο της ζωής και της τέχνης μας.

Πρώτη παρουσίαση

Το έργο «Τα Μυστήρια Ή Πού Είναι Το Αστείο;» γράφτηκε και πρωτοπαρουσιάστηκε το 1991 στα Αμερικανικά φεστιβάλ Spoleto και Serious Fun καθώς και στα θέατρα Bardavon Opera House και American Repertory Theater. Ο συγγραφέας, σκηνοθέτης και χορογράφος του έργου, David Gordon συνεργάστηκε με τον Philip Glass στη μουσική και τον Red Grooms στα σκηνικά, κάνοντας μια παράσταση που κέρδισε ένα βραβείο Bessie κι ένα βραβείο Obie.